İsmi Alet

İsmi Alet veya araç-gereç isimleri Arapçada fiilden türer ve ait olduğu fiili gerçekleştirmekte kullanılan bir araca veya alete delalet ederler.

Müteaddi (geçişli) ve sülasi (üç harfli) fiillerin başına genellikle kesralı mim getirilerek türetilirler.

İsmi Aletin Özellikleri

Sülasî mücerred fiillere mahsustur
Müteaddî fiillerden türerler
Semaîdirler

İsmi Alet en çok şu 3 kalıpta türetilir :

مِفْعَلٌ مِفْعالٌ مِفْعَلَةٌ

İsmi Alet مِفْعَل kalıbına örnek:

Minber مِنْبَرٌ – Kaldırmak, yükseltmek نَبَرَ

Eğe, törpü مِبْرَدٌ – Törpüledi بَرَدَ

Yular مِقْوَدٌ – Yularından çekti قادَ

İsmi Alet مِفْعَال kalıbına örnek:

Anahtar مِفْتاحٌ – Açtı فَتَحَ

Diş fırçası مِسْواك – Ovdu ساكَ

Terazi مِيزانٌ – Tarttı وَزَنَ

İsmi Alet مِفْعَلة kalıbına örnek:

Kaşık مِلْعَقةٌ – Yaladı لَعِقَ

Süpürge مِكْنَسَةٌ – Süpürdü كَنَسَ

Cetvel مِسْطَرَة – Çizgi çizmek سَطَرَ

Bu kalıpların dışında alet ismi yapımı için şu iki kalıp da kullanılır:

مُفْعُل ، فَعَّالة

İsmi Alet مُفْعُل kalıbına örnek:

Elek مُنْخُل – elemek نَخَلَ

İsmi Alet فَعَّالة kalıbına örnek:

Buzdolabı ثَلاَّجَةٌ – karlı oldu ثَلجَ

Şofben سَخّاَنَةٌ – ısıttı سَخَنَ

İsmi Alet sınıfına giren isimler her ne kadar yukarıda saydığımız kalıplarda türetilseler de semaî olarak kabul edilmişlerdir. Yani her fiil alınıp da bu kalıplara sokularak alet ismi elde edilmiş olmaz. Sözlüklerden, duyarak ve kullanarak öğrenilir.

Ayrıca yine İsmi Alet sınıfında değerlendirilen “kap isimleri” de diyebileceğimiz ismi viâ’ (اسم الوعاء) vardır. Bu isimler fiillerden değil isimlerden türerler.

Örnek:

Süt kabı مِحْلَبٌ – Süt حَلَبٌ

İğnelik مِئْبَرٌ (مِئْبَرَةٌ) – İğne إبْرَةٌ

ARAPÇA ÖĞRENMEK İSTER MİSİNİZ?

Arapça Öğrenmek Sandığınız Kadar Zor Değil!

Arapçaya sıfırdan başlamak isteyenler, yıllardır Arapça çalıştığı halde bir türlü konuşamayanlar, Arapçada artık boşuna kürek çektiğini düşünmeye başlayanlar…

Evinizde, işyerinizde, kursa gitmeden, sıkılmadan, bunalmadan, en kolay metodlarla Arapça öğrenebilirsiniz. Üşenmeyin, ertelemeyin, vazgeçmeyin!

ARAPÇA ÖĞRENMEK İSTİYORUM

2 Ocak 2021