Övme ve Yerme Fiilleri

Efalu Medh ve Zem
(Ovme ve Yerme Fiilleri)

Efal-u medh ve zem veya diğer adıyla övme ve yerme fiilleri, adlarından da anlaşılacağı üzere Arapçada birini methetmek (övmek) ya da zemmetmek (yermek) için kullanılırlar. Övmek için kullanılanlarına medh fiilleri veya övme fiilleri; yermek için kullanılanlarına ise zem fiilleri veya yerme fiilleri denir. Medh için kullanılanları Türkçeye tercüme edilirken “ne güzel”, “ne iyi” şeklinde tercüme edilirken, yermek için kullanılan fiiller ise Türkçeye “ne kötü”, “ne çirkin” olarak tercüme edilirler.

Medh ve zem fiilleri camid fillerdir. Yani donukturlar ve sadece mazi zamanda kullanılırlar. Ancak kendilerinden sonra kullanılacak failin cinsiyetine göre müzekker veya müennes sigasında gelirler. Kendilerinden sonra mutlaka iki merfu isim gelir. Medh ve zem fiilleri akabinde gelen bu iki merfu isimden ilki medh ve zem fiilinin faili olarak, ikincisi ise mahsusu olarak kabul edilir.

Övme (medh) fiilleri şunlardır:

نِعْمَ – حَبَّذَا – جَمُلَ

Yerme (zem) fiilleri şunlardır:

بِئْسَ – سَاءَ – لاَ حَبَّذَا – خَبُثَ

Bu efal-u medh ve zem arasında bulunan حبّذا ve لا حبّذا ‘dan sonra sadece bir merfu isim gelir. Zira fail konumundaki merfu isim yerine burada ذا gelmiştir. Aynı zamanda bu iki medh ve zem fiili hiçbir değişikliğe uğramaksızın tekil, çoğul ve ikillerde aynen kullanılır. Müennes sigası da yoktur.

Örnek:

حَبَّذا الإجْتِهَادُ

Çalışmak ne kadar güzel!

لا حَبَّذا السَّرِقَةُ

Hırsızlık ne kadar kötü!