Arapça Nahiv Tarihi – Nahiv Nasıl Doğdu?

Arapça Nahiv Tarihi ve Nahiv nasıl doğdu sorusunu merak edenler için şunları aktarabiliriz: Tarihi verilere göre ilk nahiv çalışmasını Ali b. Ebi Talib yapmıştır. Hz. Ali, halifeliği döneminde Ebu’l-Esved ed-Dueli’ye kendi yaptığı temel çalışmalar üzerinden geniş bir çalışma başlatmasını emretmiştir. Bu konuda anlatılan en meşhur rivayet şöyledir:

Ebu’l-Esved anlatıyor:

“Bir gün Emiru’l-muminin’in (Ali’yi kastediyor) yanına gittim. Onu düşünceli ve endişeli gördüm. “Ne düşünüyorsunuz?” dedim. Şöyle cevap verdi: “İşittim ki şehirlerimizde dil kargaşası yaşanıyor. Arapça’nın esasları hakkında bir kitap hazırlamak istiyorum.” Dedim ki “Eğer bunu yaparsanız Arapça’yı bizim için ebedileştirmiş olursun” Bir kaç gün sonra tekrar kendisine uğradığımda bana bir sahife verdi. İçinde şunlar yazılıydı: “Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla. Söz üç kısımdır: İsim, fiil ve harf. İsim, müsemma hakkında bilgi veren kelimedir. Fiil, müsemmanın hareketi hakkında, harf ise isim ve fiil dışındaki şeyler hakkında bilgi veren kelimelerdir.” Sonra dedi ki “Bunu takip et ve sen de ilavelerde bulun. Eşya üç bölümden ibarettir. Açık olan, gizli olan ve ne tam açık ne de tam gizli olan şeyler. Alimler, bu üçüncü bölümü bilme hususunda birbirleriyle yarışırlar.” Bu konuşmadan sonra bazı bilgiler toplayıp ona arz ettim. Bunlar arasında nasb harfleri de vardı. إنَّ أنَّ كأنَّ ليْتَ    ve لعَلَّ yi yazmış, لكِنَّ yi zikretmemiştim. “لكنَّ yi niye yazmadın?” diye sordu. Ben de “لكنّ yi onlardan saymıyorum” dedim. O da “onlardandır onu da ekle” dedi.”

Nahvin başlangıcı konusundaki en meşhur rivayet budur. Genel kabule göre bu rivayette geçen Hz. Ali’nin “bunu takip et” sözündeki وانحُ على هذا النَّحْوِ (venhu ala hedaa’n-nahv) ifadesinden dolayı bu çalışmalara “Nahiv” adı verilmiştir. Nahv kelimesi sözlükte yönelme, kastetme, amaçlama anlamı taşımaktadır.

Nahiv şu anda Arapçada cümlelerin yapılarını, türlerini, kelimelerin cümle içerisinde aldıkları görevleri inceleyen dil bilgisi sahasıdır. Yani Arapçanın sentaks yapısını inceleyen dil bilim dalıdır.

Nahiv konularını incelemek için tıklayın >